Σήμερα εορτάζεται η Ύψωση του Τίμιου Σταυρού και αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθοδοξίας.
Σύμφωνα με την παράδοση, το 326 μ.Χ. η Αγία Ελένη πήγε στην Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους και αποφάσισε να αρχίσει τις ανασκαφές στον λόφο του Γολγοθά, για να βρει τον τόπο της Σταύρωσης και της Ανάστασης του Ιησού.
Ύστερα από επίπονες ανασκαφές, βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου και των δύο ληστών. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, ο Σταυρός του Κυρίου εντοπίσθηκε ύστερα από θαύμα, όταν τοποθετήθηκε πάνω σε νεκρή γυναίκα και αυτή αναστήθηκε.
Η είδηση διαδόθηκε γρήγορα στην Ιερουσαλήμ. Πλήθη πιστών άρχισαν να συρρέουν για να προσκυνήσουν τον Τίμιο Σταυρό. Επειδή, όμως, συνέβησαν πολλά δυστυχήματα από το συνωστισμό, ύψωσαν τον Τίμιο Σταυρό μέσα στο ναό σε μέρος υψηλό, για να μπορέσουν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι. Η Αγία Ελένη εκεί έχτισε το Ναό της Αναστάσεως, ο οποίος αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του Χριστιανισμού.
Αυτή, λοιπόν, την ύψωση καθιέρωσαν οι άγιοι Πατέρες, να γιορτάζουμε στις 14 Σεπτεμβρίου.
Στις εκκλησίες ψάλλεται, μεταξύ των άλλων, το πασίγνωστο απολυτίκιο «Σώσον Κύριε τον λαόν σου…» και στους πιστούς μοιράζεται βασιλικός.
Σύμφωνα με την παράδοση, στο μέρος που βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός είχε φυτρώσει το αρωματικό αυτό φυτό.
Η Εκκλησία επιτάσσει την ημέρα αυτή αυστηρή νηστεία.
Σήμερα γιορτάζουν τα ονόματα: Σταύρος, Σταύρακας, Σταυράκιος, Σταυρής, Σταυριανός, Σταυράκης, Σταυρούλα, Σταυριανή, Σταυρίνα, Σταυρία
